Hilde Verbeek: Hoogleraar Zorgomgeving voor Kwetsbare Ouderen
Door: Hilde Verbeek
Een huis, een thuis? Hoe de zorgomgeving bijdraagt aan het dagelijks leven van kwetsbare ouderen
Op vrijdag 9 juli hield ik mijn oratie “Een huis, een thuis?” ter aanvaarding van de leerstoel “Zorgomgeving voor kwetsbare ouderen” aan de Universiteit Maastricht. Deze leerstoel richt zich met name op innovatieve woonzorgomgevingen en wordt mede mogelijk gemaakt door MeanderGroep Zuid-Limburg.
Idealiter is het huis waar je woont ook je thuis. Bij kwetsbare ouderen met een intensieve zorgvraag, zoals mensen met dementie, is dit lang niet altijd het geval. We houden nog te lang vast aan het idee van thuis als zijnde de woning waar je altijd gewoond hebt. Het strikte onderscheid tussen thuiszorg en verpleeghuiszorg werkt hierbij belemmerend. Een thuisgevoel ontstaat vanuit de interactie die je als persoon hebt met je omgeving. Dit is heel persoonlijk en verbonden met je identiteit, ervaringen en emoties. Thuisgevoel betekent onafhankelijkheid, je eigen keuzes kunnen maken en controle uitoefenen over situaties. Het betekent ook veiligheid en geborgenheid: thuis als veilige haven.
Momenteel is er een groot tekort aan passende woonvormen voor ouderen die intensieve zorg nodig hebben en dit zorgt voor onnodig leed in het dagelijks leven. Er is een sterke behoefte aan nieuwe, alternatieve vormen waar ouderen levenslang kunnen blijven wonen èn zorg kunnen ontvangen, 24 uur per dag als dat nodig is. Dit vraagt om creatieve oplossingen om de zorgomgeving zo in te richten dat deze een betekenisvol bestaan en sociale betrokkenheid, uitgaande van autonomie van ouderen te realiseren.
Met mijn leerstoel onderzoek ik de invloed van de zorgomgeving op het dagelijks leven en functioneren van ouderen. Ik betrek inzichten vanuit verschillende vakgebieden, waaronder psychologie, verplegingswetenschap en architectuur. Samen met ouderen, hun naasten, medewerkers en andere belanghebbenden doe ik onderzoek en creëer met wetenschap een onafhankelijke plek, waarin mensen met verschillende achtergronden, opvattingen en denkbeelden, elkaar kunnen ontmoeten en elkaars ideeën op een veilige manier kritisch kunnen bediscussiëren.